In het Merwehuis werd in september 2019 een start gemaakt met de proeftuin Kleinschalig Wonen en Werken, als voorbereiding op de verhuizing naar de nieuwbouw Dubbelsteyn. De verhuizing zou in maart 2020 plaatsvinden, maar werd door corona uitgesteld naar september. Mariska van der Vlies (verpleegkundige GG) en Sylvia Vuijk (zorghulp) delen hun ervaringen.

Meer dan een klein team

Mariska, die vanuit haar functie de overgang naar Kleinschalig Wonen en Werken begeleidde: “De nieuwbouw is gebouwd op maximaal 9 bewoners per woongroep. In het Merwehuis hadden we huiskamers die gericht waren op 15 bewoners per huiskamer. We plaatsten kastenwanden in de huiskamers, om zo kleinere woongroepen te creëren en een start te kunnen maken met Kleinschalig Wonen en Werken. Bij de bewoners merkten we eigenlijk de volgende dag al dat ze het prettiger vonden. Sylvia: “Sommige bewoners waren rustiger en bleven langer op de huiskamer, doordat er minder prikkels waren.”

Mariska: “Maar Kleinschalig Wonen en Werken is veel meer dan het kleiner maken van groepen bewoners. De woonomgeving aanpassen aan de belevingswereld van mensen met dementie is belangrijk. Het is een hele andere manier van denken en werken.”  Sylvia vult aan: “Niet meer taakgericht, maar persoonsgericht. Je denkt vanuit de bewoner. De agenda van de bewoner wordt leidend, niet die van de medewerkers. Voorheen was het bijvoorbeeld een taak om op een bepaald tijdstip iedereen gewassen en aangekleed te hebben. Maar misschien wil een bewoner wel langer blijven liggen, of eerst een ontbijt op bed. Dan kan dat. Doordat je in kleine teams werkt, leer je de bewoners echt goed kennen, herken je gedrag beter en weet je hoe je iemand kunt helpen. Er is ook sneller vertrouwen tussen jou en de bewoners en familie.”

Verandering voor de teams

Mariska: “Het was echt wennen en het blijft een proces. Het is een verandering voor het hele team, huishouding, activiteitenbegeleiding, verzorgenden, iedereen. Wekelijks overlegden we bij een verbeterbord, om te bespreken hoe het ging en wat eventueel anders of beter kon. Om de manier van werken aan te passen is het ook belangrijk dat je weet wat dementie doet met de hersenen van de bewoner. Het team heeft een training van Jos Cuijten gehad: ‘Kijken door de ogen van mensen met een dementie’, en ik zorgde voor begeleiding op de werkvloer. Het is belangrijk dat wij weten dat mensen met dementie ons niet meer kunnen begrijpen en wij dus moeten leren om hen te begrijpen.

De samenstelling van het team veranderde ook. We werden vier teams: Bij een teamoverleg heb ik daarvoor de metafoor van muziekinstrumenten gebruikt: instrumenten vullen elkaar aan. Zo is dat ook binnen teams. Iedereen is anders heeft zijn eigen talent. Op die manier hebben we de vier teams samengesteld, met aandacht voor ieders talent.”

Verhuizing

Mariska: “We zouden in maart 2020 verhuizen naar Dubbelsteyn, maar vanwege corona ging dat op het allerlaatste moment niet door. Dat was even slikken, we hadden alles al ingepakt. Ik stond letterlijk met de schilderijen in mijn handen. Toen ik het telefoontje kreeg, vroeg ik me af hoe we dit medewerkers, familie en bewoners en gingen vertellen. Maar we hebben ons herpakt, de woonkamers weer aangekleed en onze schouders eronder gezet. Ik ging zelf naar Parkstaete om te werken op de cohortafdeling.” Sylvia: “En wij zijn verder gegaan waar we waren gebleven met Kleinschalig Wonen en Werken. Het teamgevoel werd alleen maar sterker in die tijd.” Mariska: “In september zijn we uiteindelijk verhuisd. We hadden een hele strakke planning gemaakt om alles zo rustig mogelijk te laten verlopen voor de bewoners en dat is gelukt.”

Dubbelsteyn

Sylvia: “De locatie is prachtig. Aan de ene kant uitzicht op een woonwijk, aan de andere kant op de weilanden. Zo is er altijd wel iets om naar te kijken en over te praten. En de tijd om een praatje aan te knopen op zo’n kleine afdeling is er ook. Deze manier van werken biedt zoveel meer rust, en ruimte voor aandacht voor de bewoner. En ja, een spelletje doen of een praatje maken is óók werk, al voelt dat misschien niet zo in het begin.  

Eten is hier ook een fijn moment, er zijn geen kant- en klare borden. Bewoners kunnen zelf opscheppen. En het is zo leuk om te zien dat ze elkaar daarbij helpen. We zijn te gast in hun leven, in hun huis. Als ik bij jou thuis kom, vertel ik je ook niet wat je op je bord moet doen.

De technologie in de nieuwbouw biedt voordelen. De tilliften zijn handig en het kunnen monitoren van bewoners op afstand geeft rust. Je hoeft bewoners niet meer in de nacht lastig te vallen, wat toch zorgt voor een betere nachtrust.”

En toen was er corona

Sylvia: “Na de verhuizing kregen we het wel voor onze kiezen met corona. En dat was heftig hoor. Bewoners overleden en je stelde je toch de vraag: wat als we niet verhuisd waren? Al weet je dat het overal had kunnen gebeuren. Maar ook in die tijd merkte je hoe sterk het team was. We konden verdriet onderling delen, gewoon mens zijn. Ook de band met familie werd hechter en de samenwerking met andere disciplines was heel fijn. Iedereen hielp mee.”

Vooruit kijken

Mariska: “Maar we kunnen nu vooruit kijken. Ik ben betrokken bij een aantal werkgroepen voor de uitrol van Kleinschalig Wonen en Werken. Een aantal medewerkers volgt op dit moment de training omgevingscoach, om dit uiteindelijk binnen de afdelingen van het Parkhuis uit te rollen.” Sylvia: “Dat is wel heel mooi, want zoals wij hier op Dubbelsteyn wonen en werken, dat wens ik de rest van de organisatie, bewoners en medewerkers ook toe!”